บูชิโด | วิถีแห่งนักรบซามูไร

ที่มาภาพ : https://ru.pngtree.com/freepng/samurai-silhouette-vector-material_1834669.html

   วิถีแห่งนักรบหรือบูชิโด คือหนึ่งในวิถีทางปฏิบัติตนที่ชาวญี่ปุ่นยึดถือและผูกพันธ์จนเป็นส่วนหนึ่งในวิถีชีวิตของตนมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษอย่างแยกไม่ออก อันมีซามูไรยึดถือเป็นแนวทางปฏิบัติตนเพื่อรับใช้องค์จักรพรรดิ ด้วยความจงรักภักดีตราบจนลมหายใจสุดท้ายของเหล่านักรบซามูไร ถ้าจะทำความเข้าใจจิตวิญญาณของซามูไรให้ถ่องแท้ เราจำเป็นที่จะต้องเข้าใจหลักปฏิบัติบูชิโด 

ที่มาภาพ : https://board.postjung.com/838794.html

โดยหลักปฏิบัติบูชิโดมาจากคำสอนที่เป็นส่วนผสมของแนวคิดแห่งคุณธรรมทั้ง 5 คือ ลัทธิเต๋า มีหลักคำสอนเกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิตอยู่กับธรรมชาติ อันมีจุดมุ่งหมายพื้นฐานอยู่ที่การประสาน 2 สิ่งของธรรมชาติที่เป็นคู่ตรงข้ามกันอย่าง หยิน-หยาง สรรพสิ่งบนโลกใบนี้จะต้องมีสิ่งที่คู่กันเสมอ มีเกิดย่อมมีดับ มีมืดย่อมมีสว่าง นิกายเซน ซึ่งมุ่งเน้นการฝึกตนด้วยการนั่งสมาธิจนรู้แจ้ง เซนถือเป็นพุทธปรัชญาที่ชาวญี่ปุ่นน้อมนำไปใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวันไม่น้อย เห็นได้ชัดจากพิธีชงชาหรือศิลปะการจัดดอกไม้แบบญี่ปุ่นเป็นต้น ศาสนาพุทธเป็นคำสอนที่ชี้ทางให้เหล่านักรบเข้าใจในกฎของธรรมชาติ มองเห็นความเป็นจริงในชีวิตว่า เกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นสิ่งที่มนุษย์ทุกคนต้องเจอ ซามูไรที่ปฏิบัติตามหลักบูชิโด จึงไม่เกรงกลัวกับอันตรายและความตายใดๆ หากความตายนั้นจะเป็นไปเพื่อรักษาแผ่นดินและองค์จักรพรรดิที่พวกเขาเคารพยิ่งชีพ ศาสนาชินโต สอนให้เชื่อมั่นในความบริสุทธิ์ของธรรมชาติและความรักต่อสิ่งมีชีวิต บ่มเพาะให้นักรบรักชาติ จงรักภักดีกับเจ้านาย บูชาบรรพบุรุษ และเคารพนับถือจักรพรรดิดั่งเทพเจ้า และลัทธิขงจื๊อ มุ่งเน้นสอนสั่งในคุณธรรมที่ควรยึดถือปฏิบัติเรื่อง ความเป็นธรรม การมีเมตตา และคุณธรรม

ที่มาภาพ : https://www.unlockmen.com/bushido/

คุณสมบัติสำคัญ 8 ประการ ของบูชิโดที่ซามูไรต้องยึดถือปฏิบัติ

1.      ความยุติธรรม การที่จะเป็นซามูไรที่ดีได้นั้น หากลำเอียงเรื่องพวกพ้องมากกว่าความถูกต้อง ถือเป็นเรื่องเสียเกียรติ

2.      ความกล้าหาญ ซามูไรห้ามอ่อนแอ หากอ่อนแอก็ไม่สามารถสู้รบปรบมือกับคนอื่นได้ ในชีวิตก็เช่นกันหากไม่มีความกล้าหาญก็จะตกเป็นเหยื่อให้ผู้อื่นกดขี่หรือรังแก

3.      ความเมตตากรุณา แม้จะกล้าหาญเด็ดเดี่ยวแค่ไหน ความเมตตากรุณาย่อมเป็นสิ่งสำคัญ อย่างน้อยก็ต้องรักและเห็นใจเพื่อนมนุษย์คนอื่นด้วย

4.      การนับถือซึ่งกันและกัน ทำให้ซามูไรเกิดความสามัคคี ไม่ทะเลาะเบาะแว้ง เคารพในความคิดที่แตกต่าง

5.      ความซื่อสัตย์ ซามูไรจึงมีสัจจะวาจาเป็นศักดิ์ศรีแห่งตน ต้องไม่คดโกง ต้องซื่อสัตย์และจริงใจ

6.      ความมีเกียรติ ซามูไรต้องรักเกียรติและศักดิ์ศรีของตัวเอง ไม่ทำตัวอ่อนโอนจนใครเขาว่าเราไร้เกียรติที่ตนเองพึงมี

7.      ความจงรักภักดี จะต้องรำลึกบุญคุณเจ้านายอยู่เสมอและหาทางตอบแทนบุญคุณนั้นให้ได้ เพราะการตอบแทนหนี้บุญคุณถือว่าเป็นความดีสูงสุด พันธะหน้าที่ซึ่งเกี่ยวข้องกับเจ้านายเป็นสิ่งสำคัญยิ่งกว่าครอบครัว และครอบครัวของซามูไรทุกคนจะต้องสนับสนุนการกระทำของพวกเขาจึงจะได้รับยกย่องจากสังคม

8.      การมีปัญญาและรอบรู้ การศึกษาเป็นการยกระดับใจของตนให้สูงขึ้น ความคิดที่เต็มไปด้วยการศึกษามักจะเป็นความคิดที่มีเล่ห์เหลี่ยมอยู่ไม่ว่าเวลาใดก็ตาม หากยังไม่เข้าใจในเรื่องใด จงปรึกษาผู้ที่มีสติปัญญาดีกว่า แล้วก็จะเป็นคนมีใจกว้างและไม่เป็นคนเห็นแก่ตัว

ที่มา : http://topicstock.pantip.com/chalermthai/topicstock/2011/01/A10159800/A10159800-0.jpg

การตายที่มีเกียรติของซามูไรคือ การทำฮาราคิริ หรือการคว้านท้อง ซึ่งเป็นการแสดงความกล้าหาญอย่างสูงที่จะต้องเผชิญกับความเจ็บปวด บูชิโดจึงสอนแนวทางในการใช้ชีวิตของซามูไรทุกคนให้ดำรงอยู่ด้วยความสงบเยือกเย็น มีปัญญา ซามูไรทุกคนสมควรต้องเก็บทุกอารมณ์ความรู้สึก ไม่ว่าจะรัก โกรธ เจ็บปวด ไว้ภายใต้ใบหน้าที่สงบนิ่งเรียบเฉย แสดงออกมาได้แต่ความเข้มแข็งและกล้าหาญตามวิถีนักรบเท่านั้น

ลักษณะพิเศษของชาวญี่ปุ่นที่ได้รับอิทธิพลจากลัทธิบูชิโด คือการสอนให้เป็นคนมีความกล้าหาญ มีความรักชาติ รักครอบครัวและเคารพต่อบรรพบุรุษ  เป็นการสอนให้คนญี่ปุ่นมีความพยายามทำสิ่งต่างๆ ด้วยความชั่งใจอันเด็ดเดี่ยว อะไรควรทำก่อนอะไรควรทำทีหลัง เมื่อได้ทำการใดๆ ลงไปแล้วก็ต้องทำจริงๆ จนกว่าจะสำเร็จ สิ่งใดที่เป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติก็ยอมอุทิศชีวิตเพื่อสิ่งนั้น การถ่ายทอดแนวทางปฏิบัติบูชิโดไม่มีการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร หากแต่เป็นการปลูกฝังและสั่งสมสืบต่อกันมาทางสายเลือดนักรบซามูไรจากรุ่นสู่รุ่น วิถีนักรบบูชิโดและจิตวิญญาณของซามูไรจึงมีอิทธิพลอย่างกว้างขวางทั่วทั้งญี่ปุ่น ทั้งยังเป็นบทพิสูจน์ว่า บูชิโดไม่ได้สิ้นสุดลงไปพร้อมกับการล่มสลายของซามูไร เรายังคงพบหลักคำสอนของบูชิโดที่หยั่งรากลึกอยู่ในการดำเนินชีวิตประจำวันของชาวญี่ปุ่นทุกเพศทุกวัย ในศิลปะสมัยใหม่ของญี่ปุ่น รวมถึงการทำธุรกิจของบริษัทสัญชาติญี่ปุ่นแทบทุกบริษัทด้วย

ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดเจน เช่น ภายหลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 กองทัพญี่ปุ่นอยู่ในฐานะผู้พ่ายแพ้แก่สงคราม ประเทศชาติเฉียดเข้าใกล้ความล่มสลายและในช่วงเวลานี้เองที่ชาวญี่ปุ่นได้ก้าวผ่านเวลาแห่งความย่ำแย่ด้วยการปฏิบัติตามวิถีบูชิโดอย่างเข้มข้น ก่อเกิดนักรบบูชิโดยุคกู้ชาติเป็นนักรบธุรกิจ ที่ปรับเอาหลักปฏิบัติบูชิโดมาใช้ในการก่อร่างสร้างธุรกิจให้มั่นคงด้วยการทำงานหนักหามรุ่งหามค่ำเพื่อสร้างชาติขึ้นใหม่ โดยนักรบธุรกิจทุกคนจะยึดถือในศักดิ์ศรีและความซื่อสัตย์อย่างที่สุด ความแข็งขันและความร่วมมือของคนทั้งชาติด้วยจิตวิญญาณซามูไรในครั้งนั้นสามารถช่วยฟื้นฟูประเทศอย่างรวดเร็ว ให้ประเทศญี่ปุ่นกลับมาผงาดอีกครั้งในฐานะประเทศทรงอำนาจที่สุดในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกได้อย่างภูมิใจ

นักรบธุรกิจชาวญี่ปุ่นอาจจะเพียงแค่วางดาบ เอาอาวุธและเอาเสื้อเกราะของซามูไรออก แล้วแทนที่ด้วย คอมพิวเตอร์ ต่อสู้กันผ่านกลยุทธ์การตลาด ผลิตภัณฑ์ ไอเดียทำธุรกิจหรือการให้บริการ ซึ่งนั่นเป็นช่วงเวลาของการแข่งขัน แต่ในยามที่ว่างเว้นจากการศึกการรบ เหล่าซามูไรก็ไม่เคยหยุดนิ่ง ใช้เวลานั้นฝึกฝนวิชายุทธ์ ดูแลรักษาสุขภาพกาย ใจ เพื่อให้พร้อมสำหรับการต่อสู้ครั้งต่อไปอยู่ตลอดเวลา เช่นกันกับการทำธุรกิจ เมื่อว่างเว้นจากการแข่งขันก็เป็นเวลาของการศึกษา เตรียมพร้อมข้อมูลที่เป็นประโยชน์ คิดค้นผลิตภัณฑ์ นวัตกรรมใหม่เพื่อตีตลาด สร้างความพึงพอใจให้ลูกค้าและมีชัยเหนือคู่แข่ง 

หรือแม้แต่ความเสียหายอันเนื่องมาจากภัยพิบัติแผ่นดินไหวและคลื่นยักษ์สึนามิครั้งใหญ่ เรายังคงจดจำ รู้สึกความหดหู่ และสะเทือนใจที่ชาวญี่ปุ่นผู้รอดชีวิตจากมหันตภัยต้องเสียขวัญและเผชิญกับความลำบากยากแค้นแสนสาหัส หากแต่ภาพที่ชาวโลกได้เห็น คือการก้มหน้ายอมรับสภาวะวิกฤตโดยไม่แสดงอาการตื่นตระหนก ไม่แสดงความอ่อนแอ ไม่แม้แต่จะกล่าวโทษธรรมชาติหรือโชคชะตา ในทางกลับกัน ผู้ประสบภัยชาวญี่ปุ่นได้ฉายภาพของความเอื้ออาทร ช่วยเหลือกัน ไม่มีภาพการแย่งซื้อข้าวของหรือรับของบริจาคให้เห็น มีแต่ภาพของผู้ประสบภัยที่เข้าแถวอย่างเป็นระเบียบเพื่อรอรับของบริจาคและซื้อข้าวของจำเป็นในการดำรงชีวิตแค่พอใช้ เหล่านี้ล้วนเป็นสิ่งที่ชาวญี่ปุ่นแสดงให้โลกเห็นว่า การรับมือกับปัญหาด้วยหลักปฏิบัติบูชิโดนั้น ทำให้พวกเขารอดพ้นและก้าวผ่านวิกฤตกระทั่งสามารถฟื้นฟูเมืองได้ในเวลาอันรวดเร็ว

ในยุคดิจิทอลการทำธุรกิจดำเนินไปได้แค่เพียงปลายนิ้วสัมผัสเท่านั้น นักรบธุรกิจชาวญี่ปุ่น ก็ยังคงยึดถือและปฏิบัติตามหลักบูชิโด ด้วยจิตวิญญาณแห่งซามูไรอย่างเคร่งครัด และสิ่งนี้นี่เองที่ทำให้องค์กรธุรกิจญี่ปุ่นยังคงรักษาพื้นที่ได้อยู่ในแถวหน้าที่ขับเคลื่อนระบบเศรษฐกิจโลกให้ดำเนินไปได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน



ที่บทความ :  
https://www.unlockmen.com/bushido/

http://japanfavor.blogspot.com/2014/05/bushido.html?m=1